YILDIZLARIN HİZALANMASI


1874 yılında henüz galaksilerin ne olduğunu kimse bilmiyorken, astronom Cleveland Abbe, o dönemde bulutsu zannedilen galaksilerin uzayda dizilimlerinie merak etmişti. Abbe, Sör John Herschel' in meşhur bulutsular ve yıldızlar kümeleri kataloğu ndan 59 tane galaksi seçip uzanım yönlerini ölçtü. Şaşırtıcı bir şekilde galaksilerin Samanyolu' na göre belli bir yönelim tercih ettiğini gördü. Fakat çalışması dikkat çekmedi. 40 yıl sonrasında Amerikan astronom Edward Fath, Abbe' nin sorusunu tekrar ele aldı. Wilson Dağı Gözlemevinden alınan fotoğraf plaklarındaki yüzlerce galaksinin yönelimi inceledikten sonra 1914 yılında galaksilerin rastgele bir şekilde hizalanmış olduğunu belirtti.  İngiliz amatör astronom Francis Brown, 30 yıldan fazla bir süre, boş vakitlerinde galaksilerin hizalanmaları üzerine çalıştı. 1938 ile 1968 yılları arasında yayımlanan bir dizi makale ile gökyüzünün belli bölgelerindeki galaksilerin yöneliminin rastgele olmaktan uzak olduğunu belirtti fakat birçok astronom bu konuya şüpheci yaklaştı sonuçların ölçüm hatası veya seçim etkisi olabileceğini öngördü. 1968 yılında Wesleyan üniversitesinden Gummuluru Sastry, bazı galaksilerin doğrultusunun tesadüfi olmadığını ortaya koydu. Sastry, kümelerin merkezlerinde bulunan dev eliptik galaksilerin içinde bulundukları kümede belli bir yönelim de olma eğilimini keşfetti. Sastry' nin ortaya koyduğu sonuç sadece 5 Galaksi ile elde edilmiş olsa da diğer astronomlar daha büyük gruplar alarak onun bulgularını doğruladı. Hubble Uzay teleskobu ile gerçekleştirilen yakın zamandaki çalışmalar, bu tür hizalanma ların milyarlarca yıl öncesinden de var olduğunu ortaya koydu.