PİKSEL; Her fotografik görüntü analog fotoğrafta gren/dijital fotoğrafta ise piksel (Picture element) adını vermiş olduğumuz çok küçük ölçekli tanımlayıcı birimlerin bir araya gelmesinden oluşur. Dijital bir görüntüdeki görüntüyü oluşturan en küçük birime piksel adı verilir. Algılayıcı üzerindeki ışığa duyarlı en küçük yapı olan pikselin milyonlarcası bir araya gelerek fotografik görüntüyü meydana getirir. Birim alana düşen piksel sayısındaki yoğunluk ve artış sayısal görüntünün daha ayrıntılı olarak yapılanmasına sebep olur. Dijital bir fotoğraf ne kadar çok pikselden meydana gelmişse fotografik görüntünün çözünürlüğü de bir o kadar artar. Daha yüksek çözünürlüğe sahip fotoğraflar, düşük çözünürlüğe sahip fotoğraflara oranla çok daha fazla detay barındırır. (Turan;2013,276) İngilizce picture element resim ögesi olarak adlandırılan pikseller algılayıcı üzerinde görüntünün meydana gelmesini sağlayan çok küçük boyuttaki ışık noktacıklarıdır. Dijital yani sayısal bir görüntüyü oluşturan temel yapı taşı pikseller ve bu piksellerin yoğunludur. Bir inç yani 2.54 cm lik bir alana düşen piksel sayısı piksel yoğunluğu yani PPI (pixels per ınc) olarak adlandırılır. PPI oranı arttıkça dijital görüntümüzün keskinliği artar. Çok küçük boyutlara sahip olan pikselin büyüklüğü metrenin milyonda biri, milimetrenin de binde biri orandan bir büyüklüğe sahip olan mikron ile ifade edilir ve ölçülür. Her pikselin büyüklüğü boyutları 2 ila 10 mikron arasında değişmektedir. Sensör üzerinde düzenli şekilde sıralanan piksellerin bir milyon tanesi 1 megapiksel olarak ifade edilir. Dijital fotoğraf makinemizin 8 megapiksel olması makinamızdaki sensörün 8 milyon pikselden meydana geldiğini göstermektedir. Piksellerle ilgili önemli bir detay piksellerin standart bir boyutunun olmadığı büyüklüklerinin 2 ila 10 mikron arasında değiştiğidir.
Kaliteli bir dijital fotoğraf, piksellerinin sayılamayacak kadar küçük olduğu, bir başka deyişle piksellerin belirgin olmadığı bir fotoğraftır. Piksellerin görsel olarak algılanabildiği fotoğraf düşük çözünürlüklü fotoğraf olarak nitelendirilir.
Çözünürlük; Dijital fotoğraf makinemizde yer alan sensör üzerindeki 1 inç uzunluk yani 2.54 cm lik alana düşen piksel sayısı çözünürlük olarak ifade edilir. ve fotoğraf makinemizin görüntü kalitesini belirler. 5 megapiksel çözünürlükteki bir fotoğraf makinesi sensörümüzün yüzeyinde 5 milyon piksel bulunduğu anlamına gelir ve sensör üzerine düzenli olarak sıralanmış 2560 yatay, 1920 dikey piksel sayısını ifade eder. Bu iki değerin çarpımı yaklaşık olarak 5 milyon piksel değerini verir. Sensör üzerinde yer alan piksellerin tamamı görüntüyü oluşturmak için kullanılmaz. Gerçek görüntüyü oluşturmak için piksel sayısının %95 i kullanılır. Sensörün görüntüyü oluşturmak için kullandığı piksel sayısına efektif çözünürlük denir. Kalan %5 lik piksel alanı bazen üretim hatalarından kaynaklandığı gibi bazen de kayıt dışındaki işlemler için kullanılır. Piksel ve çözünürlük kavramları görüntü kalitesi üzerinde belirleyicidir. Düşük çözünürlükteki bir makine ile çekilen görüntülerdeki pikseller gözle görülebilir. Piksellerin görsel olarak algılanabildiği fotoğraf düşük çözünürlüklü olarak ifade edilir. Çözünürlük kavramı görüntü kalitemiz için önem teşkil etmekle beraber elde ettiğimiz fotografik görüntüyü ne kadar büyütebileceğimizi de belirler. Aynı koşullar altında çekilmiş 2 ve 4 megapiksel lik kamera ile çekilmiş iki fotoğraf arasında şöyle bir değerlendirme yapmamız mümkündür: İki fotoğrafta 10x15 cm boyutlarında basılacaksa iki görüntü arasında çok bir fark olmayacaktır. Fakat bu görüntü 13x18 cm boyutunda büyütülmek istenirse 2mega piksellik çözünürlükle çekilmiş olan görüntünün fotoğraf kalitesi düşecek netsizlik, pikselleşme ve piksellerin gözle görünür hale gelmesi artacak ve renk geçişleri bozulacaktır.(İkizler:2005;65) Rakamsal olarak çözünürlük değeri arttıkça örneğin 14 megapiksel vb, piksellerin boyutu küçülür, çözünürlük değeri düştükçe 2megapiksel, 4megapiksel vb, piksellerin boyutu büyür ve büyük boy baskı almak istediğimizde görüntü kalitemiz düşer.
KAYNAK: ANADOLU ÜNİVERSİTESİ