Mikroçipler artık dünyamız için olmazsa olmaz kullandığımız birçok elektronik eşya artık çipler ile yönetiliyor. Mikroçipi kısaca tanımlarsak, yazılım aracılığıyla veri işleyebilen ve elektrikli cihazların işlevlerini kontrol edebilen bir beyin olarak tanımlayabiliriz.
Mikroçipler entegre devre olarak tasarlanır, dahilindeki elektronik devre elemanları bir panelin üzerine tek tek yerleştirilmez, bunu yerine silikon gibi yarı iletken bir malzeme kullanılarak düz bir panel üzerinde transistörlerden oluşur. Ve üretimi oldukça maliyetli bir iştir.
Kıtlığın başlaması ise aslında pandemi öncesi ticaret savaşlarına kadar uzanıyor. ABD ve Çin arasında yaşana ek vergilendirme, ithalat ve ihracat yasakları birçok teknoloji firmasının stok yapmasına neden oldu. Covid 19 salgının başlaması ile birlikte, Çin gibi devasa üretim merkezlerinde üretime ara verildi.. Havayolları ve limanların kapanması gibi nedenlerle kargo hizmeti zayıfladı. Firmalar sürecin oluşturacağı ekonomik durgunluğu hesaba katarak özellikle gıda dışında kalan sanayi ürünlerindeki siparişleri azalttı. Sonuç olarak fabrikalar geçici olarak üretimi durdurdu. Fakat pandemi ile birlikte insanların eve kapanması, bilgisayar, oyun konsolu, kamera ve mikrofon vb ürünlere olan talebi arttı, toplu taşıma yerine insanları otomobillere yöneltti ve çip sorunu iyice yüz üstüne çıkmasına sebep oldu.
Peki bu kadar talebe neden yetişilmiyor veya fazla üretilemiyor mu ? Mikroçip üretimi çok karmaşık bir iş yazının başında da dediğimiz gibi maliyetli ve buna ek olarak zaman gerektiren bir iş. Fabrikaları açmak için milyarlarca lira yatırım, uzun bir süreç, zamanın uzun olması en büyük handikaplardan diyebiliriz, ve ileri düzey bilgi birikim gerektiriyor. Ayda 50.000 levha üretebilecek giriş seviyesi bir fabrika açmanın maliyeti 15 milyar dolar!!!! Ayrıca fabrikayı açmak ve işletmeye başlamak yetmiyor, teknoloji sürekli geliştiğinden büyük miktarda AR-GE bütçesi ayırmak gerekiyor. Bir başka deyişle açtığınız fabrika 5 yıl içinde teknolojik olarak geri kalıyor.
Diğer taraftan yetişmiş uzmanlar bulmakta hiç kolay değil. Fizik, kimya ve elektronik gibi disiplinler arası bir uzmanın yetişmesi 20 yılı bulabiliyor. Pekin Üniversitesi' nin yaptığı bir araştırmaya göre sadece Çin' de bile bu alanda yüzbinlerce uzman eksiği bulunuyor. Böyle rekabetçi bir ortamda ayakta
kalmayı başarabilen üretici sayısı az. Fabrikaların aşırı su tüketmesi de ayrı bir sorun ortalama bir çip fabrikası günde 20.000 ton su harcıyor.
Elbette talebin olduğu yerde arzda olacaktır ama bunların ciddi üretim kapasitesine ulaşması yıllar alacaktır. Dünyanın en büyük çip üreticilerinden TSMC firmasının bilgi birikimi ve teknoloji olarak sorunu yokken dahi Japonya' da kuracağı fabrikanın üretime başlaması 2024 sonunu bulacak.
KAYNAK: Bilim ve Teknik Dergisi sayı 649